Rumień zakaźny u dzieci nazywany jest zespołem spoliczkowanego dziecka, ze względu na nasilenie zmian na twarzy. Nazywana jest chorobą piątą (ang. fifth disease), ponieważ to 5-ta co do częstości przyczyna wysypki zakaźnej u dzieci. Inne choroby wieku dziecięcego wymagające różnicowania z chorobą piątą to: odra, różyczka 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w fotografie pochodzą z albumu "Chernobyl Legacy by Paul Fusco". 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. 26 kwietnia 1986 roku doszło do awarii reaktora atomowego w Czarnobylu – największej katastrofy w dziejach elektrowni jądrowych. Bezpośrednio w wyniku katastrofy zmarło 30 osób, a ponad 200 zachorowało na chorobą popromienną o ostrym i przewlekłym przebiegu. Ofiar jest jednak o wiele więcej. Do dziś na Ukrainie rodzą się dzieci z wadami genetycznymi, odnotowano także wzrost zachorowań na raka. Podczas katastrofy Czarnobyl zamieszkiwało 15 tysięcy osób. Obecnie przebywają tam wyłącznie naukowcy oraz pracownicy różnych agencji. Przepisy regulują maksymalny czas ich pobytu na terenie „Zony” do trzech miesięcy w roku. Choroby skóry głowy – rodzaje, leczenie. Swędząca, łuszcząca się skóra głowy to wstydliwy, ale i bardzo częsty problem. Przyczyną tych objawów mogą być rozmaite choroby skóry głowy – od łupieżu zwykłego, przez szczególnie częstą u dzieci wszawicę, aż po łuszczycę głowy. W takich przypadkach nie należy stawiać
Harry Angelman, to lekarz, który po raz pierwszy opisał przypadek trojga dzieci z charakterystycznym zestawem objawów. Zainspirowany obrazem Chłopiec z Marionetką, Giovanniego Franceski Caroto, z uwagi na zaobserwowane odmienności u dzieci, takich jak dziwaczne ruchy i "uśmiechnięte" twarze, zatytułował swój raport: Dzieci marionetki. Sztuka bywa więc natchnieniem dla medycyny...Zespół Angelmana to rzadka choroba genetyczna, którą cechują zmiany w funkcjonowaniu układu nerwowego, niepełnosprawność umysłowa niecodzienny sposób poruszania się, a także dysmorfie twarzy. Przebieg ciąży jest prawidłowy, a dzieci rodzą się dobrze rozwinięte. Mają właściwą masę ciała i odpowiednią jego długość. Pierwsze niepokojące objawy, związane z zaburzeniami rozwoju psychomotorycznego, obserwuje się między 6., a 9., sporadycznie do 12. miesiąca życia. Dzieci mają poważne trudności z mową. Wymagają też stałej opieki drugiej osoby. Inne nazwy choroby: ang. Angelman syndrome, AS. Numery w klasyfikacjach: Częstość występowania: 1/10000 do 1/20000 urodzeń na całym świecie. Przyczyny i dziedziczenieObjawy, z jakimi się spotykamy w przypadku zespołu Angelmana są wywołane błędnym funkcjonowaniem genu UBE3A na 15. chromosomie, w miejscu 15q11-q13. Koduje on enzym znany jako ligaza ubikwityny E3A. Jest ona enzymem niszczącym zdegradowane białka w komórkach. Enzymy te przywiązują małe białko, zwane ubikwityną do białek, które powinny być zniszczone. Struktury komórkowe określane jako proteasomy, rozpoznają i trawią oznaczone ubikwityną białka. Proces degradaciji białek w komórce jet potrzebny, ponieważ usówa on zbędne i uszkodzone białka, co zapewnia prawidłowe funkcjonowanie komórek. Badania sugerują, że ligaza ubikwityny odgrywa dużą rolę w prawidłowym rozwoju i funkcjonowaniu układu nerwowego. Jednak jej rola w komórkach układu nerwowego, nie jest do końca jasna. Ludzie zwykle dziedziczą dwie kopie genu UBE3A, po jednym od każdego z rodziców. Obie kopie tego genu są włączone, czyli aktywne, w większości tkanek organizmu. W niektórych obszarach mózgu, jednak tylko kopia odziedziczona od matki (kopia matczyna) jest aktywna. Ta specyficzna rodzicielska aktywacja genu zależy od niżej opisanego zjawiska imprintingu genomowego. Zazwyczaj więc mamy do czynienia z tzw. preferencyjną ekspresją allelu matczynego w mózgu, co oznacza, że wada pochodzi od zakłócenia w funkcjonowaniu genu UBE3A mogą wynikać z delecji fragmentu chromosomu 15 w obrębie genu, która jest pochodzenia matczynego (gdy jest pochodzenia ojcowskiego, wówczas ujawni się zespół Pradera-Willego). Delecja to innymi słowy wypadniecie fragmentu chromosomu. Kolejną przyczyną zakłóceń w genie UBE3A może być disomia uniparentalna lub jednorodzielska (UDP). Jest to zjawisko, polegające na odziedziczeniu od jednego rodzica dwóch kopii wadliwych genów - w tym przypadku po ojcu. Taka mutacja zwykle daje łagodniejszy przebieg choroby, z mniejszą ilością napadów padaczkowych, a stanowi ona 1-2% wszystkich przypadków AS. Następnym czynnikiem zakłócającym opisywany gen jest defekt imprintingu - ID (naznaczenie genetyczne, zaburzenie do którego dochodzi już podczas wytwarzania komórek rozrodczych). Obserwowany jest w około 3% przypadków. Wreszcie gen UBE3A nie funkcjonuje prawidłowo w przypadku różnych mutacji w tym genie, co spotykane jest w kilku-kilkunastu przypadkach. Zespół rzadko kiedy jest dziedziczony. Zwykle są to przypadkowe mutacje. AS może czasem wystąpić u następnego dziecka, co dzieje się w przypadku UPD lub nowej mutacji. Takie ryzyko wynosi mniej niż 1%. Podwyższone ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Angelmana obserwowane jest u kobiet, będących nosicielkami aberracji zrównoważonej w regionie 15q11-q13 to rodzaj mutacji, polegający na zmianie struktury lub liczby - w tym przypadku chromosomów. Objawy i diagnostykaW obrazie klinicznym AS, najczęściej występują zaburzenia neurologiczne. Zaliczamy do nich niezborność ruchową, czyli ataksję, napady epileptyczne (padaczka) oraz upośledzenie umysłowe. Dziecko porusza się w specyficzny sposób - chodzi jak marynarz po statku (chód marynarski, na szerokiej podstawie). Miewa też dziwne napady śmiechu. Okres noworodkowyBrak objawów. Dzieci rodzą się zwykle o czasie, mają prawidłową masę ciała - czasem kilkaset gramów mniejszą od normy. Długość ciała, obwody główki i klatki piersiowej także są w normie. NiemowlęctwoDzieci mają trudności z ssaniem piersi. Występują ulewania i wymioty po posiłku - często przez nos. Niemowlę może krztusić się mlekiem, co też bywa przyczyną infekcji układu oddechowego. Ciało dziecka jest wiotkie, słabo napięte, lekko drży. Niemowlak sprawia wrażenie spokojnego, cichego, niesprawiającego problemów. Około szóstego miesiąca życia pojawiają się pierwsze objawy zaburzeń rozwojowych, jak spowolnienie rozwoju psychoruchowego, jednak AS jest diagnozowany dopiero w wieku przedszkolnym - od 2. do 5. roku życia, kiedy to objawy zespołu są najpełniej wyrażone. Okres poniemowlęcy i dziecięcyObserwuje się w nim opóźnienie rozwoju, nabywania umiejętności mowy oraz zmiany w zachowaniu dziecka. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego wynikają z wiotkości mięśni, zwłaszcza tułowia i nadmiernego napięcia mięśni w kończynach. Dziecku drżą nogi, jego ruchy są niezgrabne, nieskoordynowane. Nie trzyma ono równowagi i przejawia ruchy mimowolne, niejednokrotnie szybkie. Dzieci śpią krócej niż ich zdrowi dziecka - zwykle w wieku około 1 do 3 lat, jest specyficzny: wiotkość tułowia sprawia, iż dziecko się podpiera jedną ręką, a jego nogi są sztywne i szeroko 1,5 roku można zaobserwować raczkowanie podobne do czołgania się, a także przesuwanie się na pośladkach po podłożu. Dzieci źle się czują w pozycji na brzuchu, ale ta je aktywizuje do wstawania. Chodzić zaczynają w wieku od 1,5 roku do 7 lat. Chód jest niepewny, chwiejny, na szerokiej postawie. Nogi dziecka są sztywne, z powodu wysokiego napięcia dziecko ma skrzywienie kręgosłupa, czyli skoliozę, bardzo nasiloną wiotkość mięśni korpusu oraz wysokie napięcie mięśni kończyn, wówczas może nie chodzić. Dzieje się tak u około 1/3 chorych dzieci nie są rehabilitowane - grożą im przykurcze kolanowe i progres chodzi o sposób bycia dziecka i jego zachowania - często jest ono obierane jako pogodne, wesołe i towarzyskie. Miewa napady śmiechu. Śmiech dziecka pojawia się nieadekwatnie do sytuacji, łatwo go wywołać, ale nie można go opanować i kontrolować. Nie jest to jednak kryterium zespołu, pomimo wysokiej częstości fascynują się bardzo otoczeniem: wodą, światełkami, karbowanym i kolorowym papierem, celofanami i różnymi dźwiękami. Dobrze czują się w kąpieli i bawiąc się zabawkami, które wydają odgłosy. Cieszą je "świetlne zajączki", odgłos odkurzacza i puszczona woda z objawem AS, są zaburzenia mowy. Często są to poważne ubytki. Dzieci wypowiadają pojedyncze słowa lub nie mówią wcale. Mają jednak dobrze opanowane alternatywne sposoby komunikacji np. gestami, lekkim pociąganiem za rękę opiekuna lub jego ubranie. Wygląd dzieckaGłowa jest często mała i krótka (małogłowie i krótkogłowie), potylica głowy nierzadko płaska. Podstawa czaszki jest stromo ustawiona. W okresie noworodkowym nie widać żadnych zmian, dopiero później obserwuje się dysmorfie określane mianem "twarzy Angelmana". Do jej cech zaliczamy: - ciągłe wysuwanie języka, najpierw między zęby, potem między usta, a później nawet na brodę,- postępujący prognatyzm (silne wysunięcie szczęk do przodu), mała żuchwa, później bródka wydatna, a dolna część twarzy poszerzona,- cechy hipoplazji (niecałkowite wykształcenie) w centralnej części twarzy,- głęboko osadzone oczy, hiperterolyzm oczny, czasem zmarszczki nakątne, - delikatne rysy twarzy,Uzębienie dzieci jest szeroko rozstawione, a zęby mają starte powierzchnie, z uwagi na stale wysuwający się język. "Twarz Angelmana" nie przysłania podobieństwa do rodziców. Dzieci mają jasne włosy i skórę. Jest ona wrażliwa na promienie słoneczne. W tęczówkach stwierdza się niedobór barwnika. Takie zjawisko nosi nazwę hipopigmentacji. Ponadto u dzieci może wystąpić zez i krótkowzroczność. Dorośli z ASProblemy zdrowotne dorosłych z zespołem Angelmana są podobne jak w przypadku dzieci, czyli dotyczą: skolioz, przykurczy, padaczki i zachowania. Nie tracą oni nabytych umiejętności, ale wymagają opieki do końca życia. Niekiedy wskazane są u nich leki neuroleptyczne i uspokajające, jeśli chodzi o zaburzenia behawioralne i życia chorych z zespołem Angelmana może wynosić nawet 70 lat, ale nie ma doniesień na ten temat. Objawy wynikające z zakłóceń genu UBE3A - delecje: małogłowie, napady padaczkowe, hipopigmentacja, nieprawidłowy ruch, zaburzenia mowy i myślenia,- disomia uniparentalna lub jednorodzielska i defekt imprintingu: mniej dymorfizmu, napadów padaczkowych, zaburzeń ruchu,- defekt imprintingu: łagodniejsze zaburzenia mowy, zdolności poznawczych i ruchowe,- mutacje UBE3A: objawy umiarkowane jeśli chodzi o małogłowie, napady padaczkowe, zaburzenia ruchu i mowy - wszsytko zależy od jakości mutacji. Badania genetyczne- analiza chromosomowa w poszukiwaniu dużych delecji oraz mikrodelecji (FISH), - analiza metylacji w badanym regionie DNA, - analiza polimorfizmu markerów mikrosatelitarnych, - poszukiwanie mutacji w genie UBE3A. Różnicowanie z:- zespołem Lennoxa-Gastauta, - zespołem Pitta-Hopkinsa, - zespołem Retta, - zespołem Mowat-Wilsona,- autyzmem niemowlęcym. Diagnostyka prenatalnaJest wykonywana jeśli są ku temu istotne wskazania. Zwykle wykonuje się badania inwazyjne, jak biopsja kosmówki, czy amniopunkcja, z badaniami genetycznymi. Wykorzystywane są techniki FISH i analiza metylacji DNA. Zalecane kontrole i konsultacje: - psychologiczno-pedagogiczna.
Genetycznie uwarunkowane zaburzenia hormonalne nadnerczy występują u około 1 na 14 000 noworodków. Inne zespoły genetyczne przebiegające z wysokim wzrostem są jeszcze rzadsze. Opisano jedynie pojedyncze przypadki gigantyzmu przysadkowego u dzieci. Jak się objawia nadmierny wzrost? Dziecko góruje wzrostem nad rówieśnikami. Istnieje wiele rzadkich chorób, o których nie mamy pojęcia. Cierpi na nie 1 na 17 osób na świecie. - Mój syn Izaak urodził się z bardzo rzadką chorobą, Zespołem Möbiusa – mówi Ceridwen Hughes z Wielkiej Brytanii. Długa walka o postawienie i wiarygodnej diagnozy, biurokracja i niedostateczne wsparcie merytoryczne sprawiły, że po miesiącach bitwy o zdrowie syna, Ceridwen postanowiła założyć fundację, której celem będzie zwrócenie uwagi na dzieci za rzadkimi chorobami. Z zawodu jest fotografem, dlatego też postanowiła wcielić w życie „Rzadki Projekt”. Wykonuje zdjęcia dzieci, które cierpią właśnie na rzadkie choroby – genetyczne, neurologiczne, kardiologiczne i inne. Fotografie z opisem umieszcza na swojej stronie internetowej. Dzięki projektowi Ceri chce przełamać bariery związane z nieznajomością rzadkich chorób. Choroby genetyczne człowieka spowodowane mutacjami genowymi. Większość chorób genetycznych jest wywołana mutacjami w pojedynczych genach. Zmutowany allel jest zwykle recesywny. Jeżeli występuje w populacji 1 raz na 100 alleli, to prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę, którą on warunkuje, wynosi 1:10 000. Zespół Williamsa jest rzadkim zaburzeniem genetycznym charakteryzującym się opóźnieniem wzrastania przed urodzeniem (jeszcze w łonie mamy) oraz po urodzeniu, niskorosłością w późniejszym okresie życia, deficytami intelektualnymi oraz charakterystycznymi rysami twarzy przypominającymi aparycję baśniowych elfów, które uwydatniają się z upływem czasu (im osoba ma więcej lat, tym wyraźniejsze są cechy dysmorficzne twarzy). Inne nazwy choroby: - Deletion - Delecja - Monosomy - Monosomia - Williams-Beuren Syndrome (WBS) - zespół Williamsa-Beuerna - Beuren Syndrome - Early Hypercalcemia Syndrome with Elfin Facies - Elfin Facies with Hypercalcemia - Hypercalcemia-Supravalvar Aortic Stenosis - WMS Częstość występowania typowych postaci zespołu szacuje się na 1:20 000 urodzeń. Jednak stwierdza się także przypadki postaci częściowych WBS ("niepełny" zespół Williamsa) i ich rozpowszechnienie pozostaje nieznane. Przyczyny i dziedziczenie Dziedziczenie jest sporadyczne z nieznanych przyczyn i ma charakter dominujący (ryzyko przekazania nieprawidłowej kopii materiału genetycznego wynosi 50%). Istnieją także doniesienia o przypadkach rodzinnych zespołu Williamsa. Choroba spowodowana obecnością mikrodelecją w obrębie chromosomu 7 ( We fragmencie tym znajduje się gen ELN kodujący białko zwane elastyną, które jest ważnym elementem tkanki łącznej w naszym organizmie. Delecja tego genu, czyli utrata fragmentu DNA, wyjaśnia pewne cechy zespołu Williamsa, takie jak: zmiany w obrębie wyglądu twarzy, wady serca, jelit, pęcherza moczowego i ortopedyczne oraz ochrypły głos. Przyczyny i mechanizm pozostałych objawów, jak nadmiar wapnia we krwi, deficyt intelektualny oraz specyficzne cechy osobowościowe - dotychczas nie zostały wyjaśnione. Objawy i diagnostyka Zespół Williamsa jest rozpoznawany już w okresie niemowlęcym lub dziecięcym. Za objawy charakterystyczne zespołu Williamsa uważa się: - cechy dysmorficzne twarzy (twarz elfa): okrągła twarz, pełne policzki, grube wargi, duże usta, które zazwyczaj są otwarte, szeroki, płaski grzbiet nosa z przodopochyleniem nozdrzy i obłym czubkiem, niezwykle krótkie fałdy powiek (szpary powiekowe), obrzęk oczu, zmarszczka nakątna, szerokie brwi, „gwiaździsty”/„koronkowy” wzór na tęczówce oka, mała żuchwa (dolna szczęka) i odstające uszy, nieprawidłowo małe lub słabo rozwinięte zęby (hypodontia) z małymi, cienkimi korzeniami; - wady sercowo-naczyniowe: utrudnianie prawidłowego przepływu krwi z prawej komory serca do płuc (zwężenie zastawki tętnicy płucnej) lub nieprawidłowego przezwężenia pomiędzy lewą komorą i aortą, czyli główną tętnicą organizmu powyżej zastawki (nadzastawkowe zwężenie aorty); zwężenie tętnic nerkowych (nadciśnienie tętnicze od urodzenia); - deficyty intelektualne: łagodne lub umiarkowane, słaba integracja wzrokowo-ruchowa, jednakże posiadać mogą uzdolnienia muzyczne - specyficzny profil poznawczy i behawioralny/osobowość typu „coctail party manner”: przyjazny, towarzyski sposób bycia, gadatliwość, krótki czas koncentracji, łatwe rozpraszanie uwagi, wrażliwość na hałas; - wady mięśniowo-szkieletowe: hipotonia u niemowląt, obniżenie mostka (mostek to ważna kość do której przyczepione są żebra) powodujące wadę określaną jako klatka piersiowa lejkowata; skrzywienia kręgosłupa w postaci skoliozy lub nadmiernej kifozy, niezgrabny chód; - idiopatyczną hiperkalcemię (wysoki poziom wapnia we krwi z niewiadomych przyczyn) w okresie niemowlęcym prowadzącą do progresji nefrokalcynozy. - inne wady: niedorozwój szkliwa i próchnica, zez, zaburzenia refrakcji, zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy, cukrzyca, niedobór hormonu wzrostu), refluks żołądkowo-przełykowy, zaparcia. Diagnostyka opiera się na wykonaniu testów genetycznych i stwierdzeniu u dziecka tzw. hemizygotycznej submikroskopowej delecji chromosomu wykrywaną techniką FISH. Możliwa jest także diagnostyka prenatalna, jeśli znana jest i potwierdzona mikrodelecja u któregoś z rodziców. Zespołami podobnymi do Williamsa, z którymi należy przeprowadzić diagnostykę różnicową są: - Zespół Noonan - Zespół delecji 22q11 - Zespół Smith – Magenis - Zespół FG - Zespół Kabuki - Alkoholowy zespół płodowy (FAS) - Zespół Coffina-Lowry'ego - Zespół kruchego chromosomu X Obejmują przede wszystkim konsultacje i leczenie specjalistyczne u: - kardiologa/kardiochirurga (wady serca i nadciśnienie), - gastroenterologa/chirurga (wad przewodu pokarmowego), - ortodonty (niedorozwój zębów, szczęki dolnej), - urologa i nefrologa (hiperkalcemia, zaburzenia nerkowe i wady układu moczowego), - endokrynologa (zaburzenia hormonalne i hiperkalcemia) i diabetologiczna (cukrzyca w późniejszym wieku), - neurologa (z powodu słabego napięcia mięśni), - ortopedy (wady postawy), - psychologa (poznanie specyfiki osobowości, sposobów postępowania, relaksacji, wspierania rozwoju) - dietetyka (zalecenia żywieniowe w przypadku refluksu i zaparć). Leczenie polega na podawaniu leków według potrzeb (np. przeciwnadciśnieniowych) i prowadzenia zdrowego stylu życia, z uwzględnieniem lekkostrawnej diety z ograniczeniem wapnia (z powodu hiperkalcemii). Rodzice dzieci, jak również dzieci powinni być edukowani i "prowadzeni" przez wielospecjalistyczny zespół terapeutyczny obejmujący: pediatrę, ortodontów, fizjoterapeutów, logopedów i psychologów. Konieczna jest również systematyczna kontrola stanu uzębienia w gabinecie stomatologicznym. Dorośli pacjenci rzadko są samodzielni i wymagają także opieki i asysty w codziennym wsparcia na Facebooku Dzieci Elfy (Zespół Williamsa, Williams Syndrome) Stowarzyszenie Zespołu Williamsa Piśmiennictwo: Williams Syndrome - NORD

Mutacje genowe mogą prowadzić do zmian w funkcji białek kodowanych przez geny, co może wpłynąć na funkcjonowanie komórek i tkanek, a także powodować choroby genetyczne. Mutacje chromosomowe natomiast mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych, chorób genetycznych, nieprawidłowego wzoru dziedziczenia, a nawet nieżywotności zarodka.

Choroby genetyczne. Fakty i mity o chorobach dziedzicznych Katie Emslie/Unsplash Opublikowano: 16:00Aktualizacja: 17:24 Czy choroby genetyczne (dziedziczne) ujawniają się od pierwszych dni życia dziecka? Czy testy genetyczne dadzą nam pewność, że nasze potomstwo będzie zdrowe? Na temat dziedziczenia krąży wiele informacji, niekoniecznie prawdziwych. Sprawdź, czym są choroby genetyczne, jak powstają i na czym polega ich dziedziczenie. Czym są choroby genetyczne (dziedziczne)?Przyczyny chorób genetycznych (dziedzicznych)Dziedziczenie chorób genetycznychChoroby genetyczne (dziedziczne) – listaPopularne mity na temat chorób genetycznychBadania genetyczne – czy dają pewność, że dziecko będzie zdrowe? Czym są choroby genetyczne (dziedziczne)? Choroby genetyczne są powodowane przez zmiany i uszkodzenia genów. Większość z nas ma własny materiał genetyczny zapisany w 46 chromosomach – 23 odziedziczonych od matki oraz 23 od ojca. Pierwsze 22 pary chromosomów to autosomy, wyglądające tak samo u kobiet i u mężczyzn. Para numer 23 to chromosomy płci. Kobieta ma dwa chromosomy X, natomiast mężczyzna chromosom X, który odziedziczył od matki, oraz Y, przekazany od ojca. Posiadanie większej lub mniejszej liczby chromosomów jest zazwyczaj wadą letalną, czyli śmiertelną dla płodu. Bywają jednak wyjątki, np. osoby z zespołem Downa mają 47 chromosomów – zamiast otrzymać po jednym chromosomie 21. od każdego z rodziców, otrzymują dwa chromosomy 21. od jednego rodzica (najczęściej od matki) i kolejny od drugiego. Większa lub mniejsza od prawidłowej może też być liczba chromosomów płciowych. Przyczyny chorób genetycznych (dziedzicznych) Pojawienie się choroby genetycznej w rodzinie jest zazwyczaj niepokojącym wydarzeniem i skłania do poszukiwania przyczyn jej powstania. Intensywna ekspozycja na niektóre toksyny czy promieniowanie może znacznie uszkodzić strukturę DNA, jednak rzadko powoduje dziedziczne mutacje. Większość chorób genetycznych wynika z losowych błędów w procesie kopiowania DNA i jest zjawiskiem całkowicie od nas niezależnym. Wady genetyczne dzielą się na cztery rodzaje: mutacje pojedynczych genów (punktowe), mutacje wielu genów na raz, zmiany albo braki chromosomów, zmiany w materiale genetycznym mitochondriów. Zmiany w genach nazywane są mutacjami, w chromosomach – aberracjami. Większość chorób genetycznych to choroby wieloczynnikowe – to że mamy do nich predyspozycje, wynika z mutacji w wielu różnych genach. Dodatkowy wpływ na to, czy zachorujemy, mają tzw. czynniki środowiskowe. Choroby wieloczynnikowe to najczęściej jednocześnie choroby cywilizacyjne. Należą do nich na przykład: nadciśnienie, depresja czy cukrzyca. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność Naturell Omega-3 1000 mg, 120 kaps 54,90 zł Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw suplementów, 30 saszetek 99,00 zł Odporność Naturell Immuno Kids, 10 saszetek 14,99 zł Odporność Estabiom Junior, Suplement diety, 20 kapsułek 28,39 zł Odporność Iskial MAX + CZOSNEK, Suplement diety wspierający odporność i układ oddechowy, 120 kapsułek 42,90 zł Dziedziczenie chorób genetycznych Jednym z mitów dotyczących chorób genetycznych jest to, że pojawiają się one w rodzinie co dwa pokolenia. Opinia ta dotyczy dziedziczenia w sposób recesywny, najczęściej związany z płcią, dlatego na przykład mężczyzna chorujący na daltonizm lub hemofilię (związane z chromosomem X) będzie miał zdrowych synów i córki nosicielki mutacji. Synowie tych córek będą mieli 50-procentowe ryzyko wystąpienia choroby, ale kolejne pokolenie znów będzie w całości zdrowe. Choroby przenoszone w inny sposób mogą się objawiać w każdym pokoleniu (choć nie zawsze u każdego dziecka) lub pojawiać się nieregularnie, w zależności od genotypu partnera. Wiele osób wierzy też, że jeśli choroba nie występowała wcześniej w rodzinie, to nie może być chorobą dziedziczną. Nie jest to prawdą. Pozornie pewne mutacje mogły wcześniej występować w rodzinie, ale choroba mogła się nigdy nie ujawnić z uwagi na bezobjawowe nosicielstwo. Niektóre choroby mogą się rozwinąć również zupełnie przypadkowo, gdy pojawi się nowa mutacja w czasie poczęcia dziecka. Są to tzw. mutacje spontaniczne, które następnie mogą być przekazywane z pokolenia na pokolenie. Powszechnym przykładem takiej choroby jest achondroplazja (jedna z form karłowatości). Choroby genetyczne (dziedziczne) – lista Choroby dziedziczne to często choroby rzadkie (sieroce), czyli takie, na które zapada mniej niż 5 osób na 10 tys. mieszkańców. Na niektóre choroby dziedziczne na całym świecie cierpi zaledwie kilka osób, w przypadku innych odnotowywanych jest kilka tysięcy zachorowań na świecie. Wśród stosunkowo często występujących wyróżnić możemy: Zespół Downa pojawia się na skutek mutacji w 21. parze chromosomów, polegającej na pojawieniu się dodatkowego, trzeciego chromosomu. Trisomia 21 daje bardzo specyficzne objawy, jakimi są: pojawienie się fałd nad powiekami, niski wzrost, płaski profil twarzy i niepełnosprawność intelektualna. Mukowiscydoza to schorzenie ogólnoustrojowe, polegające na zaburzeniach wydzielania gruczołów zewnątrzwydzielniczych. Choroba związana jest z nadmiernym wydzielaniem lepkiego, gęstego śluzu, który wpływa na pracę układów: oddechowego, pokarmowego oraz rozrodczego. Dzieci z mukowiscydozą cierpią przede wszystkim na chorobę oskrzelowo-płucną, a także niewydolność enzymatyczną trzustki, której wynikiem są zaburzenia wchłaniania i trawienia. Choroba Huntingtona (pląsawica Huntingtona) w Europie występuje na poziomie 6 przypadków na 100 000 populacji. Jednak największy odsetek chorych mieszka na terenie Ameryki Południowej. Średni wiek ujawnienia się objawów choroby (ruchy pląsawicze ciała, zaburzenia osobnicze oraz otępienie) to 40 lat. Ryzyko dziedziczenia choroby Huntingtona jest większe u osób, w których rodzinie występują przypadki tej choroby. Hemofilia jest najcięższą i najbardziej znaną skazą krwotoczną – chorobą polegającą na nieprawidłowym krzepnięciu krwi. Chorzy narażeni są na niebezpieczne krwotoki w okolicznościach, które dla osób zdrowych nie stanowią zagrożenia. Daltonizm nazywany też ślepotą barw, to jedno z zaburzeń widzenia. Jest wynikiem braku reagujących na barwę zieloną receptorów siatkówki oka, tzw. czopków. Wada polega na niewidzeniu trzech podstawowych barw: czerwonej, zielonej oraz niebieskiej, co powoduje niemożliwość rozróżnienia także pozostałych kolorów. Daltonizm występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. Dystrofia mięśniowa to choroba, w której dochodzi do patologicznych zmian we włóknach mięśniowych i tkance łącznej, co prowadzi do postępującego osłabienia i zwyrodnienia mięśni ksobnych (mięśni tułowia). Ze względu na fakt, że serce jest mięśniem poprzecznie prążkowanym, dystrofia mięśniowa może wpływać na jego pracę i zagrażać życiu. Zespół Klinefeltera należy do częstych zaburzeń chromosomowych dotykających wyłącznie mężczyzn. Zdrowy mężczyzna posiada po jednym chromosomie X i Y, natomiast w chorobie Klinefeltera pojawia się dodatkowy chromosom X. Efektem jest zaburzenie wydzielania hormonu męskości, czyli testosteronu. Zespół Pataua to genetyczne schorzenie, w którym pojawia się dodatkowy chromosom w 13 parze, dlatego choroba zaliczana jest do trisomii chromosomowych. Choroba częściej występuje u dziewczynek niż u chłopców. Ma to związek z tym, że męskie płody obarczone trisomią 13 pary chromosomów nie dożywają porodu, a ciąża kończy się wówczas poronieniem. Jedynie około ⅕ dzieci urodzonych z zespołem Pataua dożywa do kilku dni. Zespół Edwardsa ze względu na ciężki przebieg, najczęściej kończy się poronieniem na wczesnych etapach ciąży. Choroba Edwardsa prowadzi do poważnych wad genetycznych, w tym upośledzenia umysłowego, wad serca oraz upośledzenia funkcjonowania nerek. Większość chorych umiera jeszcze w łonie matki, a reszta krótko po porodzie ze względu na poważne wady rozwojowe. Zespół Turnera to wada genetyczna polegająca na braku bądź nieprawidłowej budowie jednego z chromosomów X. Występuje ona wyłącznie u dziewczynek. Bardzo często jest to wada letalna. Główne objawy zespołu Turnera obejmują wygląd zewnętrzny ( „płetwiasta szyja”, trójkątna twarz, szerokie rozstawienie brodawek sutkowych, koślawość łokci). Cechą charakterystyczną zespołu Turnera jest też brak dojrzewania płciowego. Zespół Williamsa określany również jako zespół Williamsa-Beurena albo monosomia z taką samą częstotliwością dotyka chłopców i dziewczynki. Cechą charakterystyczną dzieci z chorobą Williamsa jest specyficzna fizjonomia twarzy, przypominająca baśniowe elfy. Ponadto, dzieci najczęściej są niskiego wzrostu i cierpią na zaburzenia intelektualne. Długość życia z zespołem Williamsa jest krótsza o około 10-20 lat w stosunku do przeciętnego, zdrowego człowieka. Anemia sierpowata to potoczna nazwa tego schorzenia. Profesjonalne, medyczne określenie choroby to niedokrwistość sierpowatokrwinkowa. W tej chorobie krwinki czerwone przypominają kształtem sierp – stąd nazwa. Zmienione chorobowo krwinki czerwone mają dużą skłonność do rozpadu, czyli hemolizy. Zwykle zniszczeniu ulega ich bardzo duża ilość – nawet 50 proc. Popularne mity na temat chorób genetycznych Ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa rośnie wraz z wiekiem matki Prawdą jest, że zaawansowany wiek matki zwiększa ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa. Do problemów z podziałem materiału genetycznego dochodzi zazwyczaj na poziomie komórki jajowej. W rzadkich przypadkach błąd występuje we wszystkich komórkach rodzica i zespół Downa może być dziedziczony w sposób dominujący (czyli u 50 proc. potomstwa). Konieczne są wówczas badania genetyczne rodziców i właściwe poradnictwo. Na hemofilię chorują tylko mężczyźni Wadliwy gen znajduje się na chromosomie X i jest recesywny. Oznacza to, że u kobiety oboje rodzice muszą przekazać wadliwy gen, aby choroba mogła się ujawnić. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest bardzo niskie, a dziewczynki z hemofilią zazwyczaj umierały bardzo szybko z powodu masywnych miesiączek. Jeśli kobieta otrzyma jedynie jeden wadliwy chromosom X, pozostanie zdrową nosicielką. Dzieci mężczyzny chorego na hemofilię i zdrowej kobiety będą na pewno chore Jeśli mężczyzna jest chory, a kobieta zdrowa (i nie jest nosicielką), to wszyscy chłopcy będą zdrowi, natomiast dziewczynki będą nosicielkami hemofilii (dziedziczą chromosom X z uszkodzonym genem po ojcu) i ich męskie potomstwo będzie obarczone 50-procentowym ryzykiem zachorowania na tę chorobę. Choroby dziedziczne ujawniają się od pierwszych dni życia dziecka Wiele chorób wrodzonych powoduje opóźnienie rozwoju dziecka i problemy zdrowotne od początku życia. Jednak znaczna część, szczególnie tych dziedziczonych w sposób dominujący (czyli przekazywanych ok. 50 proc. potomstwa i ujawniających się u każdej osoby z mutacją), objawia się dopiero w starszym wieku. Przykładem jest pląsawica Huntingtona, której pierwsze objawy – drżenia rąk i nóg oraz ruchy pląsawicze – mogą się pojawić dopiero między 30. a 50. rokiem życia Badania genetyczne – czy dają pewność, że dziecko będzie zdrowe? W dzisiejszych czasach istnieje przekonanie, że badania genetyczne to złoty standard w diagnostyce chorób dziedzicznych. Można dzięki nim wcześnie wykryć niektóre choroby. Niestety, w wielu przypadkach nie są wystarczająco czułe, aby znaleźć wszystkie możliwe mutacje. Negatywny wynik nie musi więc oznaczać, że badana osoba nie ma lub nie jest nosicielką danej choroby. Wszystkie osoby, u których wśród najbliższych krewnych występują choroby dziedziczne, a także rodzice, którzy mają dziecko z wadą genetyczną lub ich wcześniejsze ciąże zakończyły się niepowodzeniem, powinny jednak skorzystać ze specjalistycznego poradnictwa genetycznego, aby podjąć świadomą decyzję na temat prokreacji. Zobacz także Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. lek. Ewa Witkowska-Patena Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy Choć u pierwszego syna objawy wystąpiły w okolicy 1. roku życia, zespół TRAPS został zdiagnozowany u niego dopiero w wieku pięciu lat. Młodszy syn, dzięki rozpoczętemu przed jego narodzeniem procesowi diagnostycznemu, uzyskał potwierdzenie choroby, gdy miał trzy lata.
Lekarze którzy zmagają się trudnościami w rozpoznaniu schorzeń wywołanych wadami genetycznymi u dzieci będą mogli wkrótce postawić diagnozę w oparciu zdjęcie cyfrowe — wysłane np. e-mailem. Choroby genetyczne pojawiają się u 6 proc. ludzi. Testy istnieją dla stosunkowo popularnych chorób, takich jak, zespół Downa. Ale wielu ludzi cierpiących na mniej rozpowszechnione schorzenia, nie ma szans na rzetelne rozpoznanie. Testy genetyczne nie istnieją, bo geny odpowiedzialne za te choroby nie zostały zidentyfikowane. Lekarze muszą polegać na rozpoznania na podstawie wyraźnych cech twarzy charakterystycznych dla 30 — 40 procent chorób genetycznych. — Lekarze specjaliści bardzo rzadko rozpoznają choroby genetyczne na podstawie rysów twarzy — powiedział Alastair Kent, dyrektor organizacji charytatywnej Genetic Alliance UK. — W rezultacie rodziny dowiadują się o chorobach ze znacznym opóźnieniem, raczej lat, niż miesięcy. Christoffer Nellaker i Andrew Zisserman z Uniwersytetu w Oksfordzie wraz z zespołem opracowali oprogramowanie, które powinno pomóc pediatrom dokonać wstępnej diagnozy. — Chodzi nam o to aby było dostępne w systemach ochrony zdrowia na całym świecie. A wszystko, co do tego jest potrzebne to komputer i zdjęcia cyfrowe powiedział Nellaker. Badacze stworzyli algorytm na podstawie dostępnych 1363 fotografii osób ze zdiagnozowanymi schorzeniami (min. zespołem Downa, zespołem łamliwego chromosomu X i progerii. Komputer nauczył się identyfikować na zdjęciach każdą z 36 cech — takich jak kształty oczu, brwi, ust i nosa i wskazywać na te charakterystyczne punkty, które świadczą o chorobie. Zespół testował oprogramowanie na zdjęciach osób u których rozpoznano już choroby genetyczne i stale je udoskonala. Testy wypadły pomyślnie a badaczom udało się znacznie powiększyć możliwości programu. Teraz rozpoznaje już 90 różnych anomalii genetycznych. Analizując zdjęcia 16. prezydenta USA Abrahama Lincolna, oprogramowanie wskazało na zespół Marfana. Na podstawie opisu chorób prezydenta, jakie zachowały się dokumentach z epoki lekarze już dawno podejrzewali, że mógł on cierpieć na zespół Marfana. Teraz program komputerowy — choć w ramach eksperymentu — jest w stanie to potwierdzić. Krzysztof Urbański, na podst. NewScientist
Poradnictwo genetyczne ma pomóc rodzicom, którzy wychowują dzieci z wadami rozwojowymi. Dostarczyć im wiedzy o ryzyku wystąpienia wad u kolejnych dzieci. Decyzja o rezygnacji z posiadania potomstwa lub decyzja o urodzeniu dziecka, pomimo zwiększonego ryzyka wystąpienia wad rozwojowych, powinna być podejmowana przez rodziców na

Choroby dziedziczone autosomalnie dominująco Choroby dziedziczone autosomalnie dominująco to choroby będące przykładem dziedziczenia jednogenowego, czyli dotyczącego chorób (cech) uwarunkowanych przez jeden gen. Choroby epigenetyczne (choroby genetyczne niewywołane mutacjami) Epigenetyka zajmuje się zmianami funkcji genów, które zachodzą niezależnie od zmian w sekwencji DNA. Mukowiscydoza (zwłóknienie torbielowate) Mukowiscydoza jest przewlekłą chorobą dotyczącą przede wszystkim układu oddechowego i pokarmowego. Jest ona uwarunkowana genetycznie, co oznacza, że chorzy na mukowiscydozę posiadają zmutowany gen, który powoduje nieprawidłową pracę komórek wydzielniczych znajdujących się w wielu organach ludzkiego organizmu. Na czym polegają choroby genetyczne? Choroby genetyczne to niejednorodna grupa chorób spowodowanych nieprawidłową budową lub liczbą genów albo chromosomów. Choroby genetyczne są wrodzone, a towarzyszące im nieprawidłowości są często wykrywalne już we wczesnym okresie życia, płodowego lub zaraz po urodzeniu. Poradnictwo genetyczne Porada genetyczna to dwuetapowy proces, którego zadaniem jest postawienie rozpoznania choroby genetycznej, a następnie udzielenie prognozy genetycznej zawierającej odpowiedzi na pytania stawiane przez osobę zgłaszającą się po poradę. Terapia genowa Zwykle z procesem leczenia kojarzy się wyleczenie choroby lub przynajmniej podjęcie takiej próby. W przypadku chorób uwarunkowanych genetycznie jest jednak inaczej. Nie ma możliwości całkowitego wyleczenia, można jedynie próbować łagodzić lub eliminować kliniczne objawy choroby, czyli zapobiegać skutkom defektu genetycznego. Wrodzona łamliwość kości Wrodzona łamliwość kości jest uwarunkowaną genetycznie chorobą tkanki łącznej, spowodowaną zaburzeniami w budowie kolagenu. Choroba ta objawia się zwiększoną kruchością i łamliwością kości. Zespół Alporta Zespół Alporta to wrodzona, genetyczna choroba nerek, w której dodatkowo występują zaburzenia w obrębie narządu słuchu oraz wzroku. Jest to najczęstsza z wrodzonych nefropatii. Zespół Downa Zespół Downa jest przykładem aberracji chromosomowej, polegającej na obecności dodatkowego chromosomu 21. pary, co oznacza, że zamiast dwóch występują trzy chromosomy. Stąd inna nazwa choroby - trisomia 21. chromosomu. Zespół dyskinetycznych rzęsek Istotą choroby jest zupełny brak lub upośledzenie funkcji rzęsek, czyli struktur komórek organizmu budujących nabłonek urzęsiony dróg oddechowych. Brak tego ruchu lub jego zaburzenia prowadzą do zalegania śluzu w drogach oddechowych, zatrzymywania się w nich szkodliwych cząstek i rozwoju przewlekłego stanu zapalnego. Zespół Edwardsa: przyczyny, objawy i leczenie Zespół Edwardsa to choroba genetyczna, której przyczyną jest obecność dodatkowego chromosomu 18 – trisomia 18. Jeśli płód ma zespół Edwardsa, to ciąża z reguły kończy się poronieniem samoistnym. Osoba z zespołem Edwardsa ma wady wrodzone, nieprawidłowości dotyczące wyglądu oraz rozwoju psychomotorycznego. Wśród dzieci urodzonych z zespołem Edwardsa przeważają dziewczynki. Zespół Patau (trisomia 13. chromosomu, Patau syndrome): przyczyny, objawy i rokowania Zespół Patau (trisomia 13) to ciężki zespół wad, którego przyczyną jest obecność dodatkowej kopii chromosomu 13. Większość ciąż z zespołem Patau kończy się poronieniem. W większości przypadków dodatkowy chromosom 13 pochodzi od matki i jest to związane z wiekiem matki. Nie ma leczenia przyczynowego tego zespołu, a osoby nim dotknięte zwykle nie dożywają pierwszych urodzin. Zespół Turnera Zespół Turnera jest zespołem genetycznym występującym u dziewczynek, spowodowanym całkowitym lub częściowym brakiem jednego z chromosomów X. Nieprawidłowość ta skutkuje niskim wzrostem i zaburzeniami przebiegu dojrzewania płciowego. Zespół Williamsa i Beurena Jeżeli chromosomów jest za dużo lub za mało, bądź brakuje fragmentu chromosomu, mówimy o aberracji chromosomowej. Zespół Williamsa-Beurena jest przykładem aberracji chromosomowej, polegającej na braku fragmentu chromosomu 7. Inna nazwa tej choroby - delecja - określa miejsce, w którym brakuje fragmentu chromosomu (delecja) na długim ramieniu chromosomu 7.

Na razie oficjalnie nie potwierdzono, że u dzieci, które są zarażone wirusem SARS-CoV-2 może wystąpić dodatkowo zespół Kawasakiego. Obie choroby mogą dawać podobne objawy, co w niektórych przypadkach może prowadzić początkowo do błędnej diagnozy. U chorych dzieci może pojawić się wysoka gorączka, wysypka i biegunka.

Choroby genetyczne u dzieci – badania DNA dają szansę na szybkie postawienie diagnozy! Nauka zna obecnie około 10 000 chorób wrodzonych. Choroby wrodzone (genetyczne) u dzieci mogą wynikać z wielu możliwych nieprawidłowości w genach. Za wady genetyczne dzieci może odpowiadać nieprawidłowa budowa jednego lub kilku genów, ale również zbyt duża lub zbyt mała ilość materiału genetycznego. Mogą one być dziedziczone lub też spowodowane losową, niezależną od dziedziczenia mutacją. Wbrew powszechnemu przekonaniu, że choroby wrodzone są widoczne na pierwszy rzut oka (np. w nieprawidłowym wyglądzie twarzy), wiele chorób genetycznych dziecka ujawnia się dopiero po pewnym czasie po urodzeniu. Mogą być więc długo nie zauważone, a ich objawy mogą być bardzo niespecyficzne co znacznie utrudnia postawienie diagnozy. Dzięki nowoczesnym badaniom genetycznym dzieci można jednak wykryć nieprawidłowości bardzo wcześnie i wyprzedzić ich objawy. Co więcej – jeśli objawy już występują, w wielu przypadkach dzięki pewniej diagnozie można wprowadzić ukierunkowane leczenie! Choroby genetyczne u dzieci – oto najważniejsze informacje na ten temat: Choroby genetyczne u dzieci – objawy Dzieci z wadami genetycznymi – diagnostyka i leczenie Choroby genetyczne u dzieci – program badań przesiewowych NFZ to za mało, by przeciwdziałać ich skutkom Choroby genetyczne u dziecka – nowoczesne badania genetyczne to szansa na leczenie Choroby genetyczne u dziecka – badania panelowe polegają na analizę sekwencji kodujących wybranych genów pacjenta Wady genetyczne dzieci – test WES to najszersze i najdokładniejsze badanie genetyczne, jakie można wykonać u dziecka lub osoby dorosłej Choroby genetyczne dzieci to bardzo duża grupa schorzeń. Wady genetyczne dzieci dzieli się na choroby monogenowe (wywołane zmianą w pojedynczym genie), aberracje chromosomowe (wywołane zmianą struktury lub liczby chromosomów) oraz choroby wieloczynnikowe (poligenowe). Kiedy można podejrzewać choroby genetyczne u dzieci? Objawy, które powinny wzbudzić niepokój to: cechy dysmorfii (nieprawidłowe rysy twarzy lub proporcje ciała); drgawki lub ataki padaczki; dolegliwości gastryczne – np. nagłe biegunki; objawy ze spektrum autyzmu; większa podatność na infekcje; zaburzenia napięcia mięśniowego; zaburzony rozwój intelektualny lub fizyczny. Ponieważ konsekwencje nieleczonych schorzeń genetycznych są bardzo poważne (niewydolność narządów, niepełnosprawność intelektualna i/lub fizyczna, a nawet przedwczesna śmierć), warto poznać możliwości diagnostyki i leczenia wad genetycznych u dzieci. Posłuchaj wywiadu na temat chorób wrodzonych u dzieci, ze specjalistą genetykiem, pediatrą – dr n. med. Magdaleną Anną Janeczko: Dzieci z wadami genetycznymi – diagnostyka i leczenie Bez wykonania badań DNA, diagnostyka chorób genetycznych u dzieci nie jest łatwa, ze względu na bardzo niespecyficzne objawy chorób wrodzonych, które mogą być mylnie interpretowanie. Bardzo często początkowo objawy nie są nasilone, co sprawia że podejrzenie lekarzy i rodziców pada na bardziej powszechne przypadłości. Zakłada się, że podstawowe leczenie przyniesie rezultaty i problemy 'przejdą z wiekiem’. Wady genetyczne u dzieci często rozwijają się w ukryciu i rodzice mogą nie mieć pojęcia, że ich pociecha urodziła się z zapisanymi w genach nieprawidłowościami. Dopiero po jakimś czasie u malucha można zauważyć niepokojące symptomy. 👉 Tak może być chociażby w przypadku chorób genetycznych u dzieci o nazwie pierwotne niedobory odporności. W przypadku tej grupy zaburzeń, pierwszymi objawami są częste infekcje górnych dróg oddechowych i płuc, alergie, czy biegunki. Dziecko jest więc leczone standardową antybiotykoterapią. Często zakłada się, że takie problemy to efekt tego że dziecko chodzi do przedszkola i ma większą styczność z wirusami i bakteriami. Pierwotny niedobór odporności może spowodować jednak w poważne powikłania, w tym nowotwory. Wczesna prawidłowa diagnoza to szansa na wprowadzenie ukierunkowanego leczenia. 👉 Podobnie jest w przypadku objawów autyzmu, którego diagnoza często kończy postępowanie lekarzy. Rodzic pozostaje z problemem, z którym musi zmierzyć się sam. Tymczasem autyzm może być jednym z objawów zaburzeń wrodzonych. W przebiegu wielu z nich do objawów autyzmu mogą dołączyć inne zaburzenia neurologiczne, jak chociażby padaczka. W wielu przypadkach wczesne poznanie przyczyny zaburzeń daje szansę na poprawę stanu zdrowia i zahamowanie rozwoju dodatkowych objawów choroby genetycznej u dziecka. Metody leczenia wad genetycznych dzieci różnią się w zależności od przyczyny zaburzeń. Dopiero gdy uda się zdiagnozować prawidłowo nieprawidłowość, możliwe jest wdrożenie odpowiednich działań. Niektóre choroby genetyczne dzieci będą wymagać leczenia farmaceutycznego, inne da się załagodzić poprzez odpowiednie postępowanie dietetyczne (w przypadku chorób metabolicznych u dzieci). Wiedza na temat tego, z czym mamy do czynienia, daje szansę na poprawę komfortu życia chorego, a nawet – uratowanie jego rozwoju, pomimo zapisanej w genach choroby. Porozmawiaj o badaniu genetycznym dla Twojego dziecka: Choroby genetyczne u dzieci – program badań przesiewowych NFZ to za mało, by przeciwdziałać ich skutkom Jak diagnozowane są choroby genetyczne u dziecka? W Polsce działa program badań przesiewowych NFZ – są to badania profilaktyczne przeznaczone dla wszystkich noworodków, refundowane w całości przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Program ten ma jednak pewne ograniczenia – zakres badanych chorób jest niewielki i obejmuje jedynie 27 najczęstszych schorzeń (z około 10 000 możliwych…). Mimo tak ograniczonego zakresu, program badań przesiewowych ratuje życie kilkuset dzieci! Ponieważ badania przesiewowe nie analizują bezpośredniej przyczyny chorób genetycznych, czyli mutacji w obrębie danego genu, w niewielkim odsetku przypadków może się tak zdarzyć, że dziecko zostanie zakwalifikowane jako zdrowe, mimo że w ich organizmie rozwija się choroba (ale jeszcze nie na tyle mocno, aby badanie danych substancji we krwi wykazało nieprawidłowość). Na szczęście w Polsce są już dostępne nowoczesne badania genetyczne, dzięki którym można wykryć nieprawidłowości i wprowadzić zawczasu odpowiednie leczenie. Choroby genetyczne u dziecka – nowoczesne badania genetyczne to szansa na leczenie Na szczęście obecnie każdy rodzic ma dostęp do badań, które mogą sprawdzić budowę genów dziecka. Taki dostęp na NFZ jest dość mocno jednak ograniczony i zazwyczaj obejmuje podstawową diagnostykę genetyczną (np. badanie kariotypu, badanie mikromacierzy, czy badana pojedynczych genów). Dobór badania jest zależny od objawów pacjenta, część zaburzeń można wykryć dzięki takiej podstawowej, refundowanej analizie. Tysiące chorób mogą jednak nie być możliwe do wykrycia w standardowej ścieżce diagnostycznej. W takiej sytuacji wykorzystuje się technologię NGS (sekwencjonowania nowej generacji). Dzięki niej można poznać bardzo dokładnie budowę każdego z 23 000 znanych genów człowieka. Jakie badania ma do dyspozycji nauka? Choroby genetyczne u dziecka – badania panelowe polegają na analizie sekwencji kodujących wybranych genów pacjenta Badania genetyczne, które wykonuje się, gdy zaszło podejrzenie choroby genetycznej u dziecka to między innymi panele NGS. Są to badania genetyczne dla dzieci i dorosłych, które polegają na analizie sekwencji kodujących wybranych genów pacjenta. Panele NGS dla dzieci z wadami genetycznymi mogą zaraportować o wszystkich mutacjach w danym genie, które mogą być odpowiedzialne za występowanie niepokojących objawów. Jeśli np. rodzice chcą sprawdzić genetyczne przyczyny padaczki, można sprawdzić 132 geny, które są najczęstszą przyczyną epilepsji. Z kolei, jeśli maluch ma objawy ze spektrum autyzmu, zalecany jest panel NGS w kierunku określenia przyczyn autyzmu, obejmujący analizę 244 różnych genów, które stanowią najczęstszą przyczynę zaburzeń rozwoju intelektualnego i emocjonalnego. Wady genetyczne dzieci – test WES to najszersze i najdokładniejsze badanie genetyczne, jakie można wykonać u dziecka lub osoby dorosłej Najszerszym badaniem DNA, rekomendowanym w sytuacji, gdy dziecko ma niepokojące objawy choroby jednogenowej jest test WES. Badanie WES jest wykonywane na podstawie próbki – wymazu z policzka dziecka lub próbki krwi. Test jest pomocny w diagnostyce przyczyn i profilaktyce wielu różnorodnych zaburzeń, takich jak: ataki padaczki i inne problemy neurologiczne; cechy dysmorfii; choroby płuc o nieznanym podłożu; objawy ze spektrum autyzmu; problemy ortopedyczne (np. wrodzona łamliwość kości); zaburzenia hematologiczne i kardiologiczne o nieznanej przyczynie; zaburzenia odporności. Badanie WES warto wykonać także w celu diagnozy choroby metabolicznej oraz w celu określenia ryzyka zachorowania dziecka na choroby wrodzone występujące w rodzinie. Test daje możliwość wprowadzenia leczenia na bardzo wczesnym etapie rozwoju choroby, dzięki czemu w wielu już przypadkach można uratować rozwój pacjenta, pomimo niekorzystnego zapisu w genach. Oferujemy dwa rodzaje badań WES: Badanie WES STANDARD ORAZ BADANIE WES PREMIUM. Jaka jest różnica między tymi badaniami? 👉 Standardowe badanie WES analizuje najlepiej poznaną część DNA pacjenta, czyli eksony. Poszukuje w nich niebezpiecznych zmian, które będzie można uznać za przyczynę objawów. Badanie WES jest bardzo precyzyjne – każdy gen jest sprawdzany kilkadziesiąt razy, aby mieć pewność co do jego budowy. Dzięki temu wynik jest wartościowy dla lekarza genetyka, który na jego podstawie może podstawić diagnozę danej choroby i zadecydować o dalszym leczeniu. 👉 WES PREMIUM to badanie WES o rozszerzonym zakresie. Oprócz zmian w eksonach sprawdza dodatkowo zmiany w intronach. Analiza dotyczy tylko tych zmian w intronach, których działanie jest dobrze poznane, opisane i mogą mieć znaczenie dla diagnozy pacjenta. Pomija się natomiast części intronów, których działania nauka na razie nie potrafi zinterpretować – takie informacje wprowadziłyby jedynie zamieszanie i utrudniły postawienie rozpoznania. WES PREMIUM daje więc największą szansę na odkrycie przyczyny problemów zdrowotnych i wprowadzenie leczenia – w szybkim czasie. Każda wykryta zmiana w genie jest ponownie sprawdzana ponad 100 razy dla najwyższej pewności wyniku. Jest to najnowocześniejsze i najbardziej precyzyjne badanie genetyczne. 👉 Badanie WES PREMIUM sprawdza wszystkie znane zmiany w genach, o których wiadomo że mogą powodować rozwój objawów choroby wrodzonej i mogą być podstawą do postawienia diagnozy. 👉 Do badania WES PREMIUM jest możliwość dokupienia badania wrażliwości na leki. W badaniu sprawdzana jest wrażliwość pacjenta na 89 substancji leczniczych, które zawarte są w ponad 550 lekach dostępnych na polskim rynku. Wśród nich znajdują się leki przeciwbólowe (np. ibuprofen) , stosowane w leczeniu padaczki i zaburzeń neurologicznych, kardiologiczne, znieczulające, psychiatryczne. Dzięki takiej wiedzy stosowanie leków jest bezpieczniejsze, a terapia dużo skuteczniejsza. Badanie WES PREMIUM – badane leki Koszt badania farmakogenetycznego to 997zł. 👉 Bardzo ważnym aspektem podczas wyboru badania WES są certyfikaty, które posiada laboratorium wykonujące analizy. Dlaczego certyfikaty są tak istotne? Ponieważ świadczą o tym, że laboratorium stosuje procedury i wyśrubowane standardy, które zapewniają wiarygodność wyników. Dla pacjenta oznacza to po prostu pewność diagnozy i to, że nic nie zostało przeoczone. Przeczytaj więcej o istotności certyfikatów oraz na jakie zwrócić uwagę na stronie: 👉 Jak można zamówić badanie genetyczne? Poznaj odpowiedzi na pytania dotyczące zdrowia Twojego dziecka: Jaka może być przyczyna padaczki u dziecka i czy możemy jej przeciwdziałać? Jaka może być przyczyna autyzmu i kiedy możemy leczyć objawy autystyczne lub im zapobiec? Czy istnieją bezwzględne przeciwwskazania do szczepień? Czy słaba odporność dziecka wymaga specjalistycznego leczenia? Czy każde znieczulenie jest bezpieczne dla dziecka? Czy należy wykluczyć niektóre składniki pożywienia, aby zachować prawidłowy rozwój dziecka?
Test proponowany przez Laboratorium testDNA sprawdza między innymi takie genetyczne przyczyny padaczki jak: zespół Dravet, zespół Retta, stwardnienie guzowate, zespoły mikroduplikacji i mikroduplikacji (zmiany typu CNV). W badaniu identyfikowane są także wszystkie znane medycynie wrodzone choroby metaboliczne (600). Zespół Angelmana jest schorzeniem genetycznym, które objawia się upośledzeniem umysłowym i ruchowym. Osoby z zespołem Angelmana często określane są jako ,,uśmiechnięte'' bo często się śmieją, mają napady nieuzasadnionego śmiechu. Ich ruchy przypominają ruchy marionetki z powodu sztywnych nóg. Dowiedz się, jakie są objawy zespołu Angelmana. Jak rozpoznać chorobę u dziecka? Zespół Angelmana (z ang. Angelman syndrome, skrót AS) to uwarunkowana genetycznie choroba powodowana zmianą w DNA w regionie 15q11-13. Zespół Angelmana występuje u jednego na 12 000 - 20 000 żywo urodzonych Angelmana: przyczynyZespół Angelmana jest wynikiem zakłócenia funkcji genu UBE3A, kodującego enzym – ligazę ubikwityny. Gen ten zlokalizowany jest w regionie Uważa się, że defekt ten jest pochodzenia matczynego, ponieważ zazwyczaj w mózgu zachodzi preferencyjna ekspresja allelu się cztery główne mechanizmy, które zakłócają funkcję genu UBE3A i przez to uważane są za podłoże zespołu Angelmana: Delecja, czyli wypadnięcie fragmentu chromosomu 15 w regionie 15q11-q13 dotyczy chromosomu pochodzenia matczynego. Występuje najczęściej, bo nawet w 65-75 proc. wszystkich przypadków. Disomia uniparentalna lub jednorodzielska, czyli stan, w którym obie kopie genów danego chromosomu są odziedziczone po jednym z rodziców, w przypadku zespołu Angelmana po ojcu. Ta forma mutacji wiąże się z lżejszym przebiegiem zespołu Angelmana. Szacuje się, że występuje w ok. 2-3 proc. przypadków. Defekt imprintingu, czyli zaburzenie w procesie dołączania reszt metylowych, który ma miejsce podczas wytwarzania gamet. Występuje w ok. 3 proc. przypadków. Mutacja genu UBE3A: dotyczy ok. 5-11 proc. przypadków zespołu Angelmana. Zespół Angelmana: objawyZespół Angelmana jest rzadko rozpoznawany u bardzo małych dzieci. Najczęściej pierwszą diagnozę stawia się miedzy 2 a 5 rokiem życia, kiedy charakterystyczne objawy fenotypowe i zachowanie stają się silniej ANGELMANA U NOWORODKÓW i młodszych niemowląt jest rzadko rozpoznawany, bo dzieci najczęściej rodzą się z ciąży i porodu o niepowikłanym przebiegu, z prawidłową długością i masą ciała (czasami niższą od masy urodzeniowej zdrowych dzieci) mają obwód główki i klatki piersiowej w granicach większości dzieci po urodzeniu występują jednak zaburzenia odżywiania pod postacią trudności w ssaniu, wymiotów po posiłkach (refluks żołądkowo-przełykowy) i małego przyrostu masy ciała. Krztuszenie się pokarmem może prowadzić do zaburzeń oddechowych i bywa przyczyną charakterystyczną noworodków z zespołem Angelmana jest ich nadmierny spokój, w porównaniu ze zdrowymi noworodkami. Dzieci są zazwyczaj wiotkie, podczas trzymania na rękach wyczuwa się drżenie ich ciała, u niektórych z nich występuje ANGELMANA U DZIECI zaczyna być zauważalny od ok. 6 miesiąca życia. Wtedy obserwuje się opóźnienie rozwoju psychoruchowego, przy czym u niektórych dzieci rozwój psychoruchowy do końca 1 roku życia wydaje się ujawniają się stopniowo we wczesnym dzieciństwie. U wszystkich dzieci z zespołem Angelmana obserwuje się opóźnienie w rozwoju psychoruchowym, zmiany w zachowaniu i opóźnienie w nabywaniu umiejętności z zespołem Angelmana siadają samodzielnie dopiero pomiędzy 1 a 3 rokiem życia. Siedzą charakterystycznie, podpierając się jedną ręką z powodu osłabienia mięśni tułowia, a kończyny dolne, w których występuje nadmierne napięcie mięśniowe, są szeroko rozsunięte i rozpoczyna się ok. 22 miesiąca życia i przypomina czołganie się lub ślizganie na pośladkach. Dzieci z zespołem Angelmana zaczynają chodzić samodzielnie między 18 miesiącem życia a 7 rokiem życia ,przeważnie od 5 roku życia (ok. 30 proc. chorych nie chodzi wcale). Chód jest bardzo specyficzny, stąd porównanie do kukiełki: dzieci chodzą krokiem chwiejnym, na szeroko rozstawionych i sztywnych specyficznego poruszania się jest skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa, a także charakterystyczna dla zespołu Angelmana wiotkość tułowia i nasilona spastyczność (napięcie) kończyn dolnych. Innym aspektem choroby jest zachowanie. Osoby z zespołem Angelmana sprawiają wrażenie szczęśliwych, są towarzyskie, często się uśmiechają. Pierwszy chichot pojawia się u maleńkich dzieci (ok. 10 tygodnia) i jest łatwy do sprowokowania. U większości osób z zespołem Angelmana obserwuje się napady śmiechu zupełnie nieadekwatnego do sytuacji, łatwego do wywołania, niepoddającemu się kontroli, takie zachowanie określane jest czasami potocznie mianem ,,głupawki''. W młodszym wieku napadom śmiechu towarzyszy machanie bądź klaskanie na pewno zwrócić uwagę na to, że dziecko z zespołem Angelmana fascynuje się wodą - lubi kąpiele i lejącą się z kranu wodę, załamujące się refleksy i odgłos lejącej się wody. Interesuje się przedmiotami pofałdowanymi jak niektóre papiery i tworzywa sztuczne. Lubi bawić się zabawkami wydającymi charakterystycznym zespołu Angelmana są również zaburzenia mowy - dziecko nie mówi wcale lub wykorzystuje słowa w minimalnym stopniu. Dzieci te mają jednak duże zdolności w niewerbalnym porozumiewaniu się - komunikują się z rodzicami za pomocą wskazywania, czasami określonych gestów lub pociągania za rękę bądź ponad 80 proc. dzieci z zespołem Angelmana wystepują napady padaczkowe, które zazwyczaj łagodnieją z upływem Angelmana: wyglądOsoby z zespołem Angelmana mają specyficzny wygląd, choć cechy zewnętrzne mogą mieszać się z cechami urody danej rodziny, co zwykle utrudnia osoby z zespołem Angelmana określa się jako „twarz Angelmana” - w okresie noworodkowym i wczesnodziecięcym nie wykazuje żadnej odrębności, ale wyraźnie zmienia się wraz z wiekiem dziecka i z czasem wykazuje coraz więcej cech charakterystycznych. Wyróżniające jest szczególnie stałe wysuwanie języka oraz prognatyzm, czyli nadmierne wysunięcie żuchwy lub twarzy są delikatne, oczy osadzone głęboko, stosunkowo szeroko. Zęby są rozstawione szeroko, a u starszych dzieci, na skutek ucisku wywieranego przez stale wysuwany język, powierzchnie górne koron zębów są starte. Usta są duże, warga górna wąska. Mimo tych odrębności dzieci są podobne do swoich większości chorych obserwuje się hipopigmentację skóry, włosów i oczu (dotyczy to dzieci z delecją regionu 15q11-q13). Włosy są jasne, skóra jasna i wrażliwa na promieniowanie ponad 40 proc. wszystkich chorych stwierdza się zeza i Angelmana: diagnozowaniePotwierdzenie zespołu Angelmana uzyskać można na podstawie badań genetycznych. Celem badań genetycznych jest rozpoznanie zespołu Angelmana i ustalenie rodzaju defektu molekularnego. Badanie w kierunku AS można wykonać w większości Poradni Genetycznych w Angelmana: leczenieZespół Angelmana jest chorobą genetyczną i nie da się jej wyleczyć. Postępowanie u osób, u których zdiagnozowano zespół Angelmana sprowadza się do ciągłej rehabilitacji, by utrzymywać sprawność ruchową. To niezwykle ważne, bo większość nierehabilitowanych systematycznie chorych ok. 20 roku życia nie chodzi z powodu utrwalenia się przykurczów w stawach kolanowych oraz znacznego stopnia skrzywienia wiele osób z zespołem Angelmana nie mówi wcale (nawet 30 proc. przypadków), a pozostałe mają ograniczoną mowę, to należy jak najszybciej wprowadzić tzw. komunikację zastępczą, czyli umożliwić dziecku korzystanie ze specjalnych pomocy pozwalających rozwijać komunikację z opieka nad dzieckiem z zespołem Angelmana procentuje w przyszłości. Młodzi ludzie z zespołem Angelmana robią postępy, gdy są poddawani stałej terapii i nauce. Nie wykazują tendencji do cofania się w postępach, a ich zdrowie fizyczne jest dość osób, u których występują napady padaczkowe, konieczna jest opieka lekarza neurologa. Z powodu często współistniejącej skoliozy konieczne jest wczesne rozpoczęcie leczenia ortopedycznego, aby zapobiec progresji jest również praca z logopedą z powodu problemów z mową i słabym jej rozwojem. Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek problemów ze zdrowiem należy skonsultować się z lekarzem. Źródło: 35p49.
  • qtr78a54bn.pages.dev/43
  • qtr78a54bn.pages.dev/73
  • qtr78a54bn.pages.dev/51
  • qtr78a54bn.pages.dev/40
  • qtr78a54bn.pages.dev/89
  • qtr78a54bn.pages.dev/55
  • qtr78a54bn.pages.dev/9
  • qtr78a54bn.pages.dev/3
  • choroby genetyczne u dzieci zdjęcia